Wolność słowa i problem cenzury w literaturze.

Warto pamiętać, że próby cenzury nie muszą wiązać się jedynie z naciskami najróżniejszych grup politycznych lub wyznaniowych i mogą przybierać bardziej subtelne czy wręcz zawoalowane formy. 

Każdy z nas wie, że książki powinno się czytać. Telewizja ogłupia, a na znajomych zawsze będzie czas. Z książkami natomiast jest inaczej. Dlaczego? Bo zawsze można się czegoś nauczyć, wynieść coś wartościowego z treści zapisanej między kartkami, rozwinąć wyobraźnię i umysł, itd. A co, jeżeli książki kryją coś groźnego? I czy w ogóle istnieją książki, które nigdy nie powinny być napisane?  Czy istnieją książki przeklęte, niebezpieczne, zakazane?

W każdej społeczności był (i jest) katalog czynności uznawanych za powszechnie szkodliwe,  zakazane, np. zabójstwo (art. 148 § 1. K.k.), czy tworzenie partii politycznych lub organizacji, odwołujących się do metod totalitaryzmu komunistycznego, czy nazistowskiego (art.13 Konstytucji RP).

Jak wiemy, książki są nośnikami pewnych myśli. I ze względu na różne uwarunkowania np. historyczne z powodów politycznych, obyczajowych, społecznych lub kulturalnych mogą być powszechnie uznawane za szkodliwe, zakazane – przykładem jest „Mein Kampf” autorstwa  Adolfa Hitlera. Wydawanie tej książki w Polsce jest zakazane, z oczywistych względów.

Często jednak, jak widać poniżej, na liście książek niebezpiecznych znajdują się pozycje wartościowe. Także samo zjawisko umieszczania książek w kategorii zakazanych nie przeminęło z XX wiekiem i ciągle ma się dobrze.

Lista 10 najczęściej cenzurowanych książek XX w.:

Grona gniewu John Steinbeck [1939]

Kochanek Lady Chatterley David Herbert Lawrence [1928]

Rzeźnia numer pięć czyli Krucjata dziecięca, czyli Obowiązkowy taniec ze śmiercią  Kurt Vonnegut [1969]

Zabić drozda Harper Lee [1960]

Fahrenheit 451 Ray Bradbury [1953]

Buszujący w zbożu Jerome David Salinger [1951]

Zwrotnik Raka Henry Miller [1934]

Nagi Lunch William Burroughs [1959]

Ulysses James Joyce [1922]

1984 George Orwell [1949]